Không chỉ được biết đến với những bãi biển nổi tiếng như Sầm Sơn, Hải Tiến, vùng đất địa linh nhân kiệt của miền Trung còn ẩn chứa kho tàng di sản văn hóa, lịch sử phong phú. Nổi bật trong đó là Hang Con Moong ở Thanh Hóa - di tích quốc gia đặc biệt được Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du lịch trao bằng công nhận. Đây là nơi lưu giữ dấu ấn của con người từ hàng vạn năm trước, được ví như “bảo tàng sống” về tiến trình tiến hóa của người Việt cổ.
Giữa đại ngàn kỳ vĩ của núi rừng xứ Thanh, hang động Con Moong được ví như “thước phim bằng đá” ghi lại quá trình tiến hóa của loài người. Với vẻ đẹp hoang sơ, giá trị khảo cổ độc đáo, “pho sử sống” này là điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích khám phá lịch sử và trải nghiệm du lịch sinh thái.
Nằm tại xã Thành Vinh, tỉnh Thanh Hóa, hang Con Moong thu hút lượng lớn du khách ghé thăm. Lý giải về tên gọi, “Con Moong” theo tiếng Mường có nghĩa là hang con thú. Bởi lẽ, nếu nhìn từ xa hình ảnh cửa hang gợi liên tưởng đến chiếc miệng khổng lồ của một con thú, đang sừng sững giữa núi rừng. Chính nhờ nét độc đáo này, hang động Con Moong trở thành điểm đến hấp dẫn đối với các nhà khoa học và du khách yêu thích khám phá.
Hang Con Moong là “kho tư liệu sống” về quá trình tiến hóa và đời sống của người Việt cổ xa xưa
Với nhiều ý nghĩa về mặt khảo cổ - lịch sử, năm 2007 hang Con Moong được công nhận là Di tích quốc gia. Đến năm 2015, hang động Con Moong và các di tích phụ cận được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt theo Quyết định số 2367/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Đây là dấu mốc quan trọng, đánh dấu bước tiến mới trong hành trình đưa Thanh Hóa trở thành trung tâm du lịch văn hóa – sinh thái hàng đầu Việt Nam.
Theo tài liệu khảo cổ học, hang động Con Moong được các nhà khảo cổ phát hiện từ năm 1975 và đến năm 1976 được khai quật hầu như toàn bộ. Trong quá trình khai quật hang, các nhà khảo cổ đã tìm thấy hàng loạt hiện vật có giá trị: các công cụ bằng đá, mảnh gốm, xương hay răng động vật,... chứa đựng vết tích văn hóa của nhiều thời kỳ – từ thời Đá cũ, Đá giữa, Đá mới cho đến Kim khí.
Nghiên cứu của Viện Khảo cổ học Việt Nam cho biết, hang Con Moong hình thành trước 74.000 năm. Theo đó, từ khoảng 50.000 năm trước con người đã bắt đầu sinh sống và cư trú tại hang. Đây được xem là minh chứng rõ nét cho quá trình tiến hóa lâu dài, từ hình thức săn bắt – hái lượm đến chăn nuôi – trồng trọt, phản ánh bước ngoặt phát triển quan trọng của loài người ở khu vực Đông Nam Á. Chính giá trị đặc biệt hang động Con Moong đã trở thành một trong những di chỉ khảo cổ học quan trọng hàng đầu Việt Nam và Đông Nam Á.
Hiện nay, nhờ được quản lý và bảo tồn nghiêm ngặt, hang Con Moong vẫn giữ nguyên vẻ đẹp hoang sơ vốn có. Bên trong hang động, các dấu tích của người Việt cổ vẫn còn hiện rõ, từ 3 bộ hài cốt được chôn theo tư thế bó gối đến các vết tích khảo cổ qua nhiều lần khai quật. Đặc biệt, khu vực xung quanh hang cũng là môi trường sinh sống lý tưởng của nhiều loài động vật hoang dã như khỉ, nai rừng, hay thậm chí cả gấu. Tất cả tạo nên một bức tranh thiên nhiên xứ Thanh sống động và hấp dẫn cho những ai đam mê khám phá, trải nghiệm.
Để khám phá “kho tư liệu sống” Quốc gia, bạn có thể di chuyển từ phường Hạc Thành theo quốc lộ 45 hoặc quốc lộ 217 đến với xã Thành Vinh, quãng đường khoảng 80km. Nếu chọn di chuyển bằng xe máy hoặc ô tô, bạn sẽ mất khoảng từ 1.5 – 2.5 giờ. Đường dẫn vào hang nhìn chung khá thuận tiện, tuy có những đoạn đồi dốc nhưng bù lại mở ra một khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, trong lành.
Hang Con Moong nằm trong khu vực có khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, trong lành giữa núi rừng xứ Thanh
Với hang Con Moong, du khách có thể ghé thăm quanh năm, nhưng thời tiết lý nhất là vào mùa xuân và mùa thu. Thời tiết mát mẻ, ít mưa, những cánh rừng xanh thẳm và dòng suối tinh khiết hòa cùng thiên nhiên sẽ mang đến trải nghiệm tuyệt vời nhất.
Hiện tại, khu vực xung quanh Hang Con Moong có một số homestay, nhà nghỉ trong vùng lân cận phù hợp cho những du khách muốn trải nghiệm gần gũi thiên nhiên:
Homestay Suối Mây Garden (xã Thạch Lâm, Thanh Hóa): Nằm cách Hang Con Moong 22km, gần gũi với thiên nhiên nhiều cây, không khí trong lành, phù hợp nếu muốn nghỉ chân gần khu vực đồi núi.
Homestay “Bỏ Phố Về Rừng” (xã Thạch Lâm, Thanh Hóa): Cách Hang Con Moong 22km, yên tính, phù hợp với du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng nhẹ nhàng.
Ăn uống: Quanh khu di tích Hang Con Moong và vùng dân cư xã Thành Vinh có những quán ăn nhỏ phục vụ các món dân dã như: Cơm, đồ rừng, cá suối, gà đồi, ốc đá, rau rừng. Không có nhiều nhà hàng cao cấp hay cửa hàng tiện nghi lớn ở ngay khu vực sát hang.
Vui chơi: Trải nghiệm tham quan các hang phụ cận, đi bộ trekking trong rừng, quan sát cảnh thiên nhiên,...
Để chuyến hành trình khám phá “pho sử sống” về quá trình tiến hóa của người Việt cổ tuyệt vời nhất, bạn cũng cần lưu ý:
Lựa chọn giày thể thao hoặc các loại giày chuyên leo núi để dễ dàng khi di chuyển.
Chuẩn bị thêm đèn pin hoặc đèn đội đầu nếu muốn khám phá sâu bên trong hang động Con Moong.
Mang theo nước uống, đồ ăn nhẹ vì khu vực xung quanh hang còn hoang sơ, ít dịch vụ.
Giữ gìn vệ sinh và không vứt rác bừa bãi để bảo tồn cảnh quan thiên nhiên và môi trường.
Khi đến với Hang Con Moong, du khách cũng có thể kết hợp tham quan một số điểm du lịch gần đó như:
Với lịch trình 1 ngày, bạn có thể xuất phát từ phường Sầm Sơn vào buổi sáng, di chuyển đến xã Thành Vinh để tham quan Hang Con Moong. Sau khi khám phá hang chính, hãy ghé thêm Hang Lai, Hang Lý Chùn, Hang Mang Chiêng, Hang Bố Giáo hoặc Hang Diêm – những di tích phụ cận nằm gần và dễ di chuyển.
Ngày 1: Tham quan Hang Con Moong, nghỉ lại tại một homestay gần xã Thành Vinh để thưởng thức ẩm thực núi rừng.
Ngày 2: Lịch trình có thể kết hợp khám phá những di tích phụ cận nằm gần Hang Con Moong hoặc Suối cá thần Cẩm Lương (cách 40km) – nơi sinh sống của hàng ngàn con cá gắn với nhiều câu chuyện dân gian kỳ bí.
Ngày 1: Dành thời gian khám phá Hang Con Moong cùng các di tích phụ cận.
Ngày 2: Hành trình đưa bạn đến Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông (cách khoảng 80km) – “thiên đường giữa đại ngàn” với ruộng bậc thang và bản làng người Thái.
Ngày 3: Trước khi kết thúc tour, hãy ghé Thành Nhà Hồ (cách hơn 40km) – Di tích lịch sử nổi tiếng tại xứ Thanh.
Với sự kết hợp hoàn hảo này, hành trình du lịch khám phá vùng đất Thanh Hóa của bạn sẽ trở nên đa dạng. Du khách vừa có cơ hội khám phá thiên nhiên hùng vĩ, vừa tìm hiểu văn hóa – lịch sử – con người.
Ngoài nổi bật với giá trị lịch sử – khảo cổ đặc biệt, hành trình khám phá Hang động Con Moong còn mang đến cơ hội thưởng thức ẩm thực Thanh Hóa. Sau khi tham quan, du khách có thể ghé các quán ăn, nhà hàng quanh khu vực xã Thành Vinh để nếm thử những món ngon đặc trưng. Trong đó, bạn nhất định phải thử món ốc núi, gà đồi nướng than hoa, canh lá đắng, cá suối nướng, hay những món ăn dân dã thấm đậm hương vị núi rừng xứ Thanh như rau rừng luộc chấm với mắm tôm, măng rừng xào tỏi,...
Bên cạnh đó, một số đặc sản nổi tiếng khắp Thanh Hóa như nem chua, bánh răng bừa, chè lam cũng là hương vị khiến du khách nhớ mãi. Ẩm thực nơi đây vừa giản dị, vừa mang hơi thở núi rừng đặc biệt, góp phần giúp hành trình khám phá hang Con Moong thêm trọn vẹn và đáng nhớ.
Với giá trị lịch sử, văn hóa đặc biệt cùng vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ giữa đại ngàn núi rừng, hang Con Moong là điểm đến lý tưởng khi khám phá mảnh đất xứ Thanh. Nơi đây không chỉ đưa bạn về quá khứ xa xưa của loài người mà hứa hẹn mang đến những trải nghiệm hoàn toàn mới lạ khiến bạn không thể nào quên!
