Đền Sòng Sơn là nơi tôn thờ Mẫu Liễu Hạnh, một trong “Tứ Bất Tử” của văn hóa nước ta. Không chỉ mang trong mình nét cổ kính rêu phong, ngôi đền còn chứa đựng giá trị văn hóa sâu sắc. Đây trở thành điểm dừng chân lý tưởng cho những ai muốn tìm hiểu và trải nghiệm tín ngưỡng thờ Mẫu độc đáo.
Đền Sòng Sơn, còn được gọi là Sùng Sơn hay Sùng Trân Miếu, là một trong những ngôi đền nổi tiếng và linh thiêng bậc nhất xứ Thanh. Ngôi đền tọa lạc tại phường Quang Trung, tỉnh Thanh Hóa, xưa kia thuộc trang Phú Dương, xã Cổ Đam, huyện Tống Sơn, phủ Hà Trung.
Trong dân gian vẫn còn câu ca quen thuộc: “Đền Sòng thiêng nhất xứ Thanh” để minh chứng cho vị thế đặc biệt của ngôi đền trong đời sống tâm linh người Việt.
Đền Sòng Sơn là đền thờ Mẫu nổi tiếng linh thiêng ở Thanh Hóa
Đây ắt hẳn là câu hỏi thường gặp của những du khách bắt đầu tìm hiểu về tín ngưỡng thờ Mẫu tại Việt Nam. Đền Sòng Sơn thờ Mẫu Liễu Hạnh - một trong “Tứ bất tử” của văn hóa dân gian Việt Nam, được xem là thần chủ trong tín ngưỡng thờ Mẫu.
Theo truyền thuyết, bà vốn là Tiên chúa Quỳnh Nương, con gái Ngọc Hoàng, vì phạm lỗi nên bị đày xuống trần gian, hóa thân thành Giáng Tiên. Trải qua ba lần giáng trần, bà được phép ở lại hạ giới, chu du nhiều vùng đất, ban phúc cho người hiền và trừng phạt kẻ ác.
Tại vùng núi Sòng Sơn và Tam Điệp, Tiên chúa thường hiển linh, giúp đỡ khách bộ hành qua đèo Ba Dội, dạy dân cách đào giếng, trồng dâu, nuôi tằm. Sau nhiều lần được bà báo mộng, dân làng Cổ Đam đã góp công dựng đền thờ, lấy tên là Sùng Trân, sau quen gọi thành đền Sòng Sơn.
Đền Sòng Sơn được xây dựng trên thế đất cao, mặt nhìn Đông Nam, lưng tựa Tây Bắc. Toàn bộ công trình mang đậm phong cách kiến trúc truyền thống Việt Nam với ba gian nối tiếp nhau: Tiền Đường, Trung Đường và Hậu Cung.
Điểm nhấn trong ngôi đền là những hàng cột đá vững chãi, chạm khắc tinh xảo cùng hoành phi, câu đối sơn son thếp vàng rực rỡ, ca ngợi công đức Thánh Mẫu. Không gian bên trong vừa trang nghiêm, huyền bí, vừa rực rỡ sắc màu, để lại ấn tượng sâu đậm cho du khách ngay từ lần đầu ghé thăm.
Trải qua bao thăng trầm lịch sử, đền Sòng Sơn không chỉ là biểu tượng tâm linh của người dân xứ Thanh mà còn là nơi du khách có thể hòa mình vào không gian linh thiêng, cổ kính và giàu giá trị truyền thống.
Từ lâu, đền Sòng Sơn đã nổi tiếng linh thiêng, người dân khắp vùng và du khách tìm đến để dâng hương, cầu phúc, cầu bình an.
Mỗi năm, từ ngày 12 đến 14 tháng 3 âm lịch, lễ hội đền Sòng Sơn được tổ chức long trọng, thu hút đông đảo du khách thập phương. Đây là dịp tái hiện những giá trị tín ngưỡng thờ Mẫu đặc trưng, với nhiều nghi lễ trang nghiêm, rộn ràng tiếng trống chiêng và sắc màu cờ hội.
Đặc biệt, du khách có cơ hội trải nghiệm nghi lễ Hầu đồng cùng những làn điệu hát chầu văn da diết - di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO công nhận.
Đến Đền Sòng Sơn, du khách có thể thưởng ngoạn, vãn cảnh, cầu bình an,...
Nằm uy nghi giữa vùng đất linh thiêng, đền thờ Đức Thánh Trần là nơi người dân gửi gắm lòng tôn kính với vị anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo. Kiến trúc cổ kính, không gian trang nghiêm cùng hương khói trầm mặc khiến du khách như được trở về với lịch sử hào hùng.
Ngay trước đền là hồ nước hình bán nguyệt, được người dân gọi là hồ cá thần. Tương truyền, mỗi độ tháng Giêng, tháng Hai, đàn cá màu đỏ rực lại xuất hiện bơi lội, như những nàng tiên hóa thân xuống hầu Thánh Mẫu.
Nếu bạn chỉ có một ngày để khám phá xứ Thanh, hãy thử bắt đầu hành trình từ đền Mẫu Sòng Sơn và theo dòng chảy lịch trình dưới đây. Như vậy, du khách sẽ có trải nghiệm trọn vẹn về tâm linh, lịch sử và thiên nhiên hòa quyện.
Khởi đầu chuyến đi tại đền Mẫu Sòng Sơn, du khách có thể dâng hương, chiêm bái và tìm hiểu kiến trúc cổ kính, tinh xảo của ngôi đền. Nếu đi vào dịp lễ hội (24 - 26/2 âm lịch), bạn sẽ được hòa mình vào không khí rực rỡ của các nghi lễ truyền thống và phần hội đặc sắc.
Từ đền Mẫu Sòng Sơn, chỉ cần đi bộ hoặc di chuyển chưa đầy 1km, bạn sẽ đến đền Cô Chín - ngôi đền thờ Cửu Thiên Huyền Nữ linh thiêng. Nơi đây nổi bật với vị thế “tựa sơn hướng thủy”, phía trước là dòng suối Sòng trong xanh, mang đến không gian vừa trang nghiêm vừa hữu tình.
Tiếp tục di chuyển khoảng 4km, du khách sẽ đến chùa Khánh Quang. Đây là một trong những ngôi chùa cổ được xây dựng từ thế kỷ XVII, thời Trịnh - Nguyễn. Không gian trầm mặc, cổ kính nơi đây giúp bạn tạm gác lại nhịp sống ồn ào để tìm sự an yên, thanh tịnh.
Cách chùa Khánh Quang không xa (khoảng 6km từ đền Mẫu Sòng Sơn), động Cửa Buồng là điểm đến gắn liền với lịch sử hào hùng của vua Quang Trung - Nguyễn Huệ. Hang động kỳ vĩ với những khối thạch nhũ đa dạng hình thù sẽ đem đến cho bạn trải nghiệm vừa huyền bí vừa đầy ấn tượng.
Kết thúc hành trình trong khung cảnh thiên nhiên trong lành ở hồ Cánh Chim, cách đền khoảng 11km. Mặt hồ trong xanh, phản chiếu núi rừng bạt ngàn, từ trên cao nhìn xuống tựa như hình chim đại bàng tung cánh. Đây là nơi lý tưởng để thư giãn, ngắm cảnh hoàng hôn và kết thúc chuyến đi trong sự bình yên.
Không chỉ gói gọn trong hành trình du lịch tâm linh, đến với vùng đất quanh đền Sòng Sơn, du khách còn có thể kết hợp tham quan nhiều địa danh hấp dẫn khác.
Từ đây, bạn dễ dàng ghé thăm biển Sầm Sơn với bãi cát dài trắng mịn, đắm mình trong làn nước mát lành, hay khám phá Thành Nhà Hồ - di sản văn hóa thế giới với kiến trúc đá độc đáo hiếm có ở Đông Nam Á.
Ngoài ra, thiên nhiên xứ Thanh cũng mang đến cho du khách những trải nghiệm tuyệt vời tại suối cá thần Cẩm Lương. Hàng nghìn con cá dày đặc tung tăng bơi lội, tạo nên cảnh sắc kỳ bí cuốn hút.
Ẩm thực Thanh Hóa cũng là điểm nhấn không thể bỏ qua. Nổi bật nhất là nem chua Thanh Hóa trứ danh, vị chua dịu, giòn sần sật đặc trưng. Du khách cũng đừng quên thưởng thức chè lam Phủ Quảng ngọt bùi hay bánh răng bừa (một món ăn dân dã gắn liền với đời sống thường ngày của người dân xứ Thanh).
Để chuyến đi thêm trọn vẹn, du khách có thể nghỉ ngơi ngay tại khu vực Bỉm Sơn với nhiều lựa chọn phù hợp. Một số khách sạn, nhà nghỉ được du khách đánh giá cao về vị trí thuận lợi, dịch vụ chu đáo, đáp ứng tốt nhu cầu nghỉ dưỡng như: Khách sạn Hoa Mai, Nhà nghỉ Bỉm Sơn Xanh, Khách sạn Anh Phát Bỉm Sơn hay Khách sạn Sông Gianh.
Khi tìm hiểu về đền Sòng Sơn, du khách sẽ chạm đến một khía cạnh trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Bên cạnh đó là cảm nhận được bức tranh đời sống tâm linh của người Việt qua nhiều thế hệ vừa phong phú, đa dạng, vừa thấm đẫm dấu ấn văn hóa ngàn năm.
