Tọa lạc trên ngọn núi Gai, đền Bà Triệu Thanh Hóa không chỉ nổi bật như một biểu tượng lịch sử hào hùng mà còn là điểm đến linh thiêng thu hút du khách gần xa. Với kiến trúc cổ kính hài hòa cùng cảnh quan thiên nhiên thanh bình, ngôi đền mang đến cho du khách trải nghiệm vừa trang nghiêm, vừa thư thái.
Đền Bà Triệu được biết đến là một trong những di tích lịch sử, văn hóa nổi tiếng hàng đầu tại xứ Thanh. Ngôi đền linh thiêng này gắn liền với tên tuổi của nữ anh hùng Bà Triệu (Triệu Thị Trinh) – người đã lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống quân xâm lược Đông Ngô vào thế kỷ thứ III. Ghé thăm nơi đây, bạn không chỉ được tìm hiểu về câu chuyện hào hùng của Bà Triệu mà còn cảm nhận được tinh thần bất khuất và ý chí kiên cường của người Việt.
Đền Bà Triệu Thanh Hóa được xây dựng nhằm tưởng nhớ công lao của nữ anh hùng. Đồng thời giáo dục thế hệ trẻ về tinh thần yêu nước, lòng dũng cảm và ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam. Tại đây, du khách có thể tìm hiểu lịch sử, chiêm ngưỡng các hiện vật cổ và tham gia vào các lễ hội truyền thống.
Nét kiến trúc cổ kính, mang đặc trưng của vùng Bắc Trung Bộ
Nằm trên một ngọn núi cao tại xã Triệu Lộc, đền Bà Triệu có vị trí thuận lợi, không gian rộng rãi, gần gũi với thiên nhiên. Tất cả mang đến cảm giác thanh bình, trang nghiêm giữa lòng xứ Thanh. Đây cũng là nơi tổ chức lễ hội truyền thống hàng năm, thu hút hàng ngàn lượt khách gần xa.
Đền Bà Triệu Thanh Hóa được thiết kế, xây dựng theo lối kiến trúc cổ truyền, kết hợp hài hòa giữa yếu tố tâm linh và cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ.
Nghi môn ngoại: Đây là khu vực cổng ngoài của đền, được xây dựng từ những khối đá lớn kiên cố, nổi bật với kiến trúc tứ trụ đặc trưng. Trên đỉnh mỗi cột đều có hình chim phượng lá lật, chi tiết lồng đèn được chạm khắc tứ linh tinh xảo. Hai bên tường còn có phù điêu voi chầu, thể hiện sự uy nghiêm và linh thiêng.
Hồ sen hình chữ nhật: Nằm đối diện Nghi môn nội, hồ có diện tích rộng với chiều dài và chiều rộng lần lượt là 29,8m và 42,2m. Xung quanh hồ được bố trí bậc thang lên xuống, tạo sự thuận tiện cho du khách khi tham quan và dừng chân ngắm cảnh.
Bình phong: Được chế tác từ đá nguyên khối, đặt ngay trước Nghi môn trung.
Nghi môn trung: Tiếp nối Nghi môn ngoại, cổng này cũng được xây dựng theo kiến trúc tứ trụ, tạo sự cân đối, hài hòa trong tổng thể không gian đền.
Sân dưới: Tọa lạc phía trước Nghi môn nội, khu sân có kích thước dài 49,8m và rộng 12m. Không gian rộng rãi, thường được sử dụng để tổ chức các hoạt động trước khi vào tham quan chính điện.
Nghi môn nội: Có thiết kế giống như Tam Quan truyền thống, trước cửa chính đặt hai pho tượng nghê chầu bằng đá cổ kính.
Sân trước Tiền đường: Rộng 11,55m và dài 51,4m, sân được lát bằng những phiến đá đục thủ công. Trên sân có đặt hai cây đèn và một bát hương đá hình tròn, tạo không gian tôn nghiêm cho các hoạt động tín ngưỡng.
Tả mạc – Hữu mạc: Nằm hai bên sân Tiền đường, mỗi dãy nhà được xây dựng 5 gian, kèo gỗ lim chắc chắn, nền lát gạch bát cổ.
Tiền đường: Công trình mang kiến trúc truyền thống 3 gian 2 chái, từng chi tiết chạm khắc trên mái và khung gỗ đều tinh xảo, thể hiện đặc trưng kiến trúc đền chùa vùng Bắc Trung Bộ.
Trung đường: Được xây theo kiểu nhà gỗ 5 gian 2 tầng, mái cong mềm mại, ngăn cách với Tiền đường bằng một khoảng sân thượng. Bên trong trang trí nhiều hoa văn rồng hóa, đá vân mây, hoa lá… mang đậm giá trị mỹ thuật cổ.
Hậu cung: Gồm 3 gian 2 chái, dài 2,45m và rộng 6,9m. Phần hệ khung vì ở hậu cung nên được khắc họa hình ảnh cầu kỳ, vừa đẹp mắt vừa giàu ý nghĩa tâm linh.
Đền Bà Triệu là một di tích không chỉ có giá trị về mặt lịch sử mà còn mang đậm dấu ấn kiến trúc - nghệ thuật riêng biệt
Hàng năm, lễ hội Đền Bà Triệu được diễn ra vào ngày 19 – 22/2 âm lịch, thu hút lượng lớn du khách và người dân địa phương ghé thăm.
Lễ hội Đền Bà Triệu được bắt đầu với nghi thức dâng hương trang nghiêm, bày tỏ lòng thành kính và tưởng nhớ công lao to lớn của vị nữ anh hùng đối với toàn dân tộc. Đoàn rước kiệu uy nghi di chuyển qua các con đường làng, tạo nên không khí lễ hội vừa náo nhiệt, vừa trang trọng, thu hút sự tham gia của đông đảo người dân. Ngoài ra, trong lễ hội còn có các trò chơi dân gian truyền thống, không chỉ mang đến niềm vui mà còn góp phần tái hiện và đề cao tinh thần đại đoàn kết, sức mạnh cộng đồng.
Lễ hội không chỉ là dịp tưởng nhớ công ơn to lớn của Bà Triệu mà còn là cơ hội để quảng bá văn hóa xứ Thanh - vùng đất giàu truyền thống lịch sử. Đồng thời giáo dục thế hệ trẻ về lòng yêu nước và thúc đẩy du lịch địa phương ngày càng phát triển.
Đền Bà Triệu nằm cách trung tâm tỉnh Thanh Hóa khoảng 20 km. Do vậy, du khách có thể di chuyển dễ dàng bằng nhiều phương tiện:
Xe máy hoặc ô tô cá nhân: Nếu lựa chọn phương tiện cá nhân, du khách có thể di chuyển theo quốc lộ 1A, rẽ vào tỉnh lộ tới xã Triệu Lộc. Sau đó đi bộ lên đỉnh đồi để vào đền Bà Triệu.
Xe khách: Hiện nay, có rất nhiều tuyến từ Thanh Hóa hoặc Hà Nội đến Triệu Lộc. Để di chuyển tiếp tới di tích, du khách có thể lựa chọn đi bằng taxi hoặc xe ôm.
Từ chân núi Gai, để lên tới Đền Bà Triệu Thanh Hóa, du khách cần đi bộ thêm một quãng ngắn khoảng 200 – 300 mét. Trải nghiệm vừa đi vừa tận hưởng cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp với hồ nước trong xanh cùng nhiều bức tượng, phù điêu cổ kính cũng là một kỷ niệm tuyệt vời đối với rất nhiều du khách tới đây tham quan.
Lên bản kế hoạch, lịch trình chi tiết sẽ giúp chuyến tham quan đền Bà Triệu ThanhHóa dễ dàng, an toàn và đáng nhớ. Đây là dịp để du khách vừa hiểu về lịch sử, vừa tận hưởng thiên nhiên, văn hóa và con người xứ Thanh.
Khám phá kiến trúc cổ và lịch sử: Tận mắt chiêm ngưỡng tượng Bà Triệu oai phong, các bức phù điêu và hiện vật cổ. Đây cũng là cơ hội để tìm hiểu về tinh thần bất khuất của nữ anh hùng dân tộc.
Hòa mình vào thiên nhiên: Đi dạo trong khuôn viên rộng rãi, nghỉ ngơi dưới bóng cây cổ thụ, ngắm nhìn hồ nước và cảnh quan đồi núi xung quanh.
Check-in ghi lại kỉ niệm: Tận dụng các góc chụp từ đỉnh đồi, cổng tam quan, hồ nước và vườn hoa để lưu giữ những kỷ niệm đẹp bên gia đình, người thân.
Tham gia lễ hội đền Bà Triệu Thanh Hóa (nếu đến đúng dịp lễ): Trải nghiệm các nghi lễ truyền thống, trò chơi dân gian và không khí lễ hội sôi động tại xứ Thanh.
Đến đền Bà Triệu, du khách có thể kết hợp chuyến đi với nhiều điểm tham quan lân cận.
Khu lăng mộ Bà Triệu và mộ ba ông tướng họ Lý: Nằm cách khu đền thờ Bà Triệu khoảng 500m về phía Tây, quần thể lăng mộ tọa lạc trên đỉnh núi Tùng - một ngọn núi đặc biệt, thuộc dãy Tam Đa chạy dài theo hướng Tây Bắc.
Núi Hàm Rồng: Nằm cách đền 13km, núi Hàm Rồng là một địa điểm du lịch sinh thái hấp dẫn với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp và không khí trong lành. Tại đây, du khách có thể leo núi, tham quan các hang động và thưởng ngoạn toàn cảnh trung tâm Thanh Hóa từ trên cao.
Biển Hải Tiến: Nằm cách đền khoảng hơn 20km, biển Hải Tiến là điểm dừng chân lý tưởng với bãi cát trắng, nước biển trong xanh và không gian rộng rãi. Du khách có thể tắm biển, tham gia các trò chơi thể thao mạo hiểm hoặc thưởng thức các món hải sản tươi sống ngay tại bãi biển.
Núi Nưa – Đền Nưa, Am Tiên: Cách đền khoảng 38km, núi Nưa là một quần thể di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh nổi tiếng của xứ Thanh. Đây là nơi diễn ra cuộc khởi nghĩa của Bà Triệu và cũng là huyệt đạo linh thiêng của vùng đất “địa linh nhân kiệt” này. Du khách có thể tham quan Đền Nưa, Am Tiên và thưởng ngoạn cảnh đẹp hùng vĩ của núi rừng.
Khu di tích lịch sử Lam Kinh: Cách đền Bà Triệu khoảng 50km, di tích Lam Kinh là nơi tưởng nhớ các vị vua triều Lê. Nơi đây ghi ấn tượng mạnh với kiến trúc cung đình cổ kính, khắc họa sinh động thời kỳ vàng son triều Hậu Lê.
Các làng nghề truyền thống: Xung quanh xã Triệu Lộc có nhiều làng nghề truyền thống từ làm gốm, dệt thổ cẩm cho đến nấu rượu gạo dân gian.
Không chỉ là nơi tưởng niệm nữ anh hùng Triệu Thị Trinh, ngày nay Đền Bà Triệu còn trở thành trung tâm du lịch văn hóa tâm linh đặc sắc của Thanh Hóa. Cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương luôn quan tâm gìn giữ di tích, duy trì các lễ hội, trò chơi dân gian và tổ chức các hoạt động giáo dục truyền thống cho học sinh, sinh viên. Năm 2014, Nhà nước đã công nhận Di tích lịch sử và Kiến trúc nghệ thuật khu di tích Bà Triệu là Di tích Quốc gia đặc biệt, khẳng định giá trị lịch sử và giá trị văn hóa trường tồn, bất biến của Đền Bà Triệu trong dòng chảy thời đại.
Hiện nay, để nâng cao giá trị di tích, nhiều dự án đã được triển khai bao gồm xây dựng tượng đài Bà Triệu trên đỉnh núi Gai, quần thể lăng mộ trên núi Tùng, nhà trưng bày tư liệu, hiện vật. Đồng thời số hóa các tư liệu lịch sử, giúp du khách dễ dàng tìm hiểu và trải nghiệm. Sự kết hợp giữa bảo tồn truyền thống, trùng tu hạ tầng và phát triển du lịch hiện đại đưa đền Bà Triệu trở thành điểm nhấn văn hóa, tâm linh và giáo dục, thu hút hàng chục nghìn du khách mỗi năm.
Đền Bà Triệu Thanh Hóa là biểu tượng lịch sử của xứ Thanh, nơi tưởng niệm nữ anh hùng Triệu Thị Trinh. Ngôi đền đồng thời cũng là điểm đến tâm linh hấp dẫn cho những ai yêu thích lịch sử, văn hóa, không gian tâm linh trang nghiêm và cảnh quan thiên nhiên thanh bình. Ghé thăm đền, du khách sẽ cảm nhận được tinh thần bất khuất của Bà Triệu và vẻ đẹp bình yên của mảnh đất “địa linh nhân kiệt”.
